اختلالات مادرزادی رحم، ناهنجاری های باروری زنان است که می توانند خطر ناباروری یا پیامدهای نامطلوب بارداری مانند سقط جنین، محدودیت های رشد داخل رحمی و زایمان زودرس را افزایش دهند شیوع این اختلالات مادرزادی رحم در جمعیت نابارور 7.3 درصد و در جمعیت سقط مکرر 16.7 درصد است. خوشبختانه این وضعیت قابل درمان است و با توجه به نوع ناهنجاری و نوع تصویربرداری و ارزیابی صحیح، بسیاری از والدین می توانند از ناباروری دردناک و سقط های مکرر جلوگیری کنند.
منظور از اختلالات مادرزادی رحم چیست؟
اختلالات مادرزادی رحم که ناهنجاری های مجرای مولر نیز نامیده می شوند، ناهنجاری های رحم هستند که در طول زندگی جنینی ایجاد می شوند. وقتی زن در شکم مادرش است، رحم او شروع به رشد می کند. در واقع به عنوان دو رحم کوچک شروع می شود که به طور جداگانه به پایین مهاجرت می کنند و در نهایت به هم می پیوندند و یک رحم واحد را تشکیل می دهند. به طور معمول، دیواره ای که دو رحم به هم می پیوندند، به طور کامل از پایین به بالا بازجذب می شود و در نتیجه یک حفره رحم مثلثی شکل ایجاد می شود. هر گونه تغییر در این پیشرفت، منجر به ناهنجاری می شود که آنومالی مادرزادی رحم نامیده می شود.
بیشتر بخوانید => دلایل بروز صفر تا صد جراحی واژینوپلاستی
شایع ترین اختلالات مادرزادی رحم
هیچ علت شناخته شده ای برای ناهنجاری های مادرزادی رحم وجود ندارد. همچنین علائم خاصی وجود ندارد. برخی از زنان ممکن است با دوره های قاعدگی خود درد داشته باشند. این ناهنجاری ها اغلب در طی ارزیابی ناباروری یا از دست دادن بارداری تشخیص داده می شوند. شایع ترین اختلالات مادرزادی رحم شامل موارد زیر می شود:
رحم سپتوم دار
Septate Uterus تغییر شکل رحم است که در آن غشایی به نام سپتوم رحم را از وسط تقسیم می کند. سپتوم ممکن است فقط تا حدی به داخل رحم امتداد داشته باشد (رحم نیمه جدا شده) یا ممکن است به دهانه رحم برسد (رحم سپتوم کامل)
رحم دو شاخ
این یکی از شایع ترین اختلالات مادرزادی رحم است. رحم دو شاخ به این معنی است که رحم به شکل قلب و عمیق است. تورفتگی در بالا. این بدان معناست که کودک فضای کمتری برای رشد در یک رحم معمولی دارد.
رحم تک شاخ
این اختلالات مادرزادی رحم که “رحم تک شاخدار” نیز نامیده می شود، نادر است و زمانی اتفاق می افتد که بافتی که رحم را تشکیل می دهد به درستی رشد نمی کند. رحم تک شاخ کوچکتر از رحم طبیعی است که تنها یک لوله فالوپ دارد. دومین قطعه کوچکتر رحم به نام نیم رحم وجود خواهد داشت. این رحم کوچکتر ممکن است به بقیه رحم متصل نباشد.
رحم دوتایی
رحم دیدلفیک که رحم دوتایی نیز نامیده می شود، یک ناهنجاری رحمی نادر است. در این اختلالات مادر زادی رحم دو رحم جداگانه وجود خواهد داشت که هر یک دارای دهانه رحم جدا است. زنان مبتلا به رحم دیدلفیک اغلب حاملگی موفقی دارند، اما در معرض خطر بیشتری برای زایمان زودرس یا سقط جنین قرار دارند.
رحم کمانی
رجم ارکوئیت یکی از انواع ناهنجاری های مادرزادی رحم است. در رحم کمانی یک فرورفتگی به داخل رحم در قسمت بالایی رحم که از بیرون نمای محدب دارد، وجود دارد.
علائم ناهنجاری های رحمی
اکثر زنان مبتلا به اختلالات مادر زادی رحمی علائمی را تجربه نمی کنند و ممکن است تا زمانی که معاینه لگنی معمولی یا سونوگرافی انجام ندهند، متوجه رحم غیرطبیعی خود نشوند.
هنگامی که علائم ظاهر می شوند، زنان ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- پریود نشدن
- سقط مکرر یا ناباروری
- زایمان زودرس یا وضعیت غیر طبیعی نوزاد در دوران بارداری یا زایمان
- درد هنگام گذاشتن تامپون
- قاعدگی همراه با درد
- درد هنگام رابطه جنسی
بیشتر بخوانید => دلایل بروز بیماری آندومتریوز
علاوه بر این، یک ناهنجاری رحمی می تواند به دلیل رشد ناقص واژن یا رحم مانع از خروج خون قاعدگی از بدن شود. این معمولاً باعث درد ماهیانه شکم، با یا بدون وجود خونریزی خارجی می شود.
درمان اختلالات مادرزادی رحم
بسیاری از زنان با اختلالات مادرزادی رحم نیازی به درمان ندارند. اگر این ناهنجاری باعث سقط جنین، مشکلات ناباروری یا درد شود، بهترین متخصص زنان ممکن است جراحی را توصیه کند. اکثر موارد این ناهنجاری ها را می توان با استفاده از یک جراحی کم تهاجمی مانند لاپاراسکوپی هیستروسکوپی اصلاح کرد. نوع جراحی توصیه شده به نوع ناهنجاری و سابقه باروری و سلامت زن بستگی دارد.
در صورت داشتن رحم تک شاخ، نیمه رحم مسدود شده را می توان در صورتی که قسمت دیگر رحم نرمال و عملکردی باشد، خارج کرد. همچنین سپتوم رحمی تقسیم‌کننده را نیز می‌توان برای باز کردن رحم برداشت.
زنانی که به دلیل ناهنجاری مادرزادی رحم در معرض خطر بیشتری برای زایمان زودرس یا از دست دادن بارداری دیررس قرار دارند، ممکن است برای جلوگیری از گشاد شدن زودرس به یک بخیه در دهانه رحم (به نام سرکلاژ دهانه رحم) نیاز داشته باشند.